Introductie

Hoewel het toyisme al sinds 1992 bestaat, begint de maatschappelijke impact en importantie van de beweging nu pas echt door te dringen. Dat heeft alles te maken met de heersende tijdgeest en het besef dat het toyisme instrumenten bevat die de verankering van hedendaagse beeldende kunst in brede maatschappelijke geledingen handen en voeten kunnen geven.

Het spel

Kaders stellen. Het speelveld bepalen. Heldere afspraken maken. Overtreders aanspreken op hun gedrag en handelwijze, of erger nog: hen beboeten wegens spelbederf. Dat klinkt nogal streng en formeel en wordt dus meestal als vervelend ervaren. Maar toch: samen spelen is vooral leuk als iedereen de spelregels kent en zich daaraan houdt. Regels scheppen duidelijkheid en voorkomen dat in het heetst van de strijd alles compleet uit de hand loopt. Maar veel belangrijker: als het goed is, verhogen ze de spelvreugde. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt hoeven vaste afspraken en regels niet belemmerend te werken voor het plezier en het creatieve proces. Het zoeken van de grenzen van het spel en het speelveld, op creatieve wijze omgaan met gegeven beperkingen, pogingen om het maximale rendement te halen uit jezelf en uit het spel, dat zijn zaken waar de toyisten alles van af weten. Sterker nog: ze doen niet anders.

De actualiteit

Het toyisme zit de actualiteit op de hielen. De beweging slaat op effectieve manier een brug tussen high en low culture en zoekt nieuwe manieren om te communiceren met het publiek. Dit leidt tot een enerverende zoektocht naar de wijze waarop de discussie over het maatschappelijke speelveld door beeldende kunst naar een hoger plan getild kan worden zonder dat daarbij de helderheid en zuiverheid van de intenties uit het oog verloren worden. Publieksparticipatie wordt op een speelse manier afgedwongen en levert spelvreugde op waarbij alle partijen zich betrokken voelen.

De organisatie

Het toyisme wordt gedragen en uitgedragen door een collectief van internationaal opererende kunstenaars. De strakke organisatievorm is de beste garantie voor continuïteit en een waarborg voor kwaliteit en mondiale dimensies. Doordat het collectief vasthoudt aan vaste rituelen die zijn vastgelegd in een geheim manifest kunnen de ambities op het scherpst van de snede waargemaakt worden. Mogelijke misverstanden over de intenties van de beweging worden al op voorhand getackeld.

De missie

De maatschappelijke relevantie die de toyisten nastreven is tevens het handelsmerk van de beweging. De overeenkomsten met andere -ismen en vernieuwingsbewegingen schuilt onder meer in het zoeken van alternatieven en creatieve oplossingen voor vastgelopen maatschappelijke processen. In dit licht gezien is het toyisme een vernieuwingsbeweging die een stevige positionering in de frontlinie van de actuele beeldende kunst kan afdwingen. Dat dit nog niet tot iedereen is doorgedrongen, heeft vooral te maken met het geconditioneerde kijkgedrag en referentiekader waarmee de beweging (ten onrechte) vaak geconfronteerd wordt. Dat heeft alles te maken met de nadruk die in het ‘mission statement’ ligt op de Homo Ludens. Het belang van spelen wordt nog steeds niet voldoende erkend en serieus genomen. De toyisten zijn in staat om dat vooroordeel uit de weg te ruimen en de patstelling met betrekking tot het geconditioneerde denken over het spelelement in de actuele kunst te doorbreken. Daar komt bij dat het spel door iedereen (mee)gespeeld kan worden. Het democratische en universele gehalte wint daardoor aan belang en betekenis.

De positionering

In kunsthistorisch perspectief gezien sluit het toyisme aan bij de groepsprocessen die altijd een belangrijke rol gespeeld hebben in de beeldende kunst, zelfs in de jaren van voortschrijdende individualisering die het kunstaanbod in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw domineerde. Op zoek naar kunsthistorische kaders waarbinnen het werk en het gedachtegoed van de toyisten geplaatst kan worden, zijn verwijzingen naar pop art, new image painting, Keith Haring en graffiti onontkoombaar. Ook de toyisten verbeelden het moderne levensgevoel en maken kunst toegankelijk voor iedereen. Ze propageren de kracht van Art Unlimited door hun ideeën en beelden via kalenders, ansichtkaarten, grafiek en muurschilderingen bij het grote publiek te introduceren. In hun werk verbleekt het onderscheid tussen high en low culture. Kunst is voor iedereen, discrimineert niet en sluit niemand uit. Daarnaast bestaat er een sterke affiniteit met environmental art.

Synopsis

De cross-overs zijn legio. Dat is kenmerkend voor de multidisciplinaire aanpak van de toyisten. Presentatie van beeldende kunst is al lang niet meer het alleenrecht van musea en galeries. Kunst is overal en kan overal getoond worden. Basisidee is het creëren van een totaalbeleving. Wie dat wil, kan deel uitmaken van het toyisme. Die uitnodiging vraagt om een breed bereik en een artistieke benaderingswijze die letterlijk grensverleggend is en daardoor zowel in de gevestigde kunstorde als in het mondiale speelveld kan infiltreren.

Wim van der Beek

Schrijver/kunstrecensent
Onafhankelijk curator hedendaagse kunst
Lector kunst & Samenleving